MEERMIN. WAT IS DAT?

HALF VROUW, HALF VIS.

Een meermin is volgens het oude volksgeloof een in zee lavend wezen, half vrouw, half vis, verwant aan de sirenen, doch voornamelijk bekend in de Noord-Europese en Slavische mythologie.

Vaak was haar verschijning de voorbode van een naderend onheil

De vloot van Wenduine, vroeger een belangrijk Belgisch vissersdorp, zou volgens een overlevering zijn vernietigd door een zware storm nadat een meermin een jonge visser had aangemaand onverwijld terug naar de veilige kust te varen. Van de in totaal 24 vaartuigen bleef aldus één schip gespaard.

Meermalen hebben meerminnen de ondergang van aan zee gelegen plaatsen aangekondigd, soms ook als straf van een van hen, onder andere de plaatsen Monnikendam en Muiden.

Ook over het verval van de belangrijke havenstad Damme werd door de volksmond toegeschreven aan het vangen van een meermin in de 12e eeuw door de inwoners van de stad. De volgende dag riepen honderden toegezwommen meerminnen tot de Dammenaars: "Damme, Damme zal vergaan, en met de rijkdom is het gedaan".

Er zijn verhalen over meerminnen die nog een tijd in gevangenschap zouden hebben geleefd, zoals de meermin van Edam. Soms huwden zij aardse mannen, maar moesten die verlaten wanneer deze naar hun afkomst vroegen of haar ontkleed hadden gezien.

De populariteit van het meermin thema wordt bevestigd door scheepsnamen, huisnamen, windwijzers en boegbeelden. Ook op klokken, gevelstenen, tegels is de meermin een bekend motief.

MEERMIN VAN EDAM.

De meermin van Edam staat heden nog afgebeeld op een gevelsteen aan het Jan Nieuwenhuizenplein.
Volgens de sage, waarvan meerdere versies de ronde doen, en de kern van het verhaal het zelfde is, zou deze meermin gevangen zijn in het vroegere Purmermeer.

Zij kwam in het water van dat meer terecht bij een overstroming vanuit de Zuiderzee en werd door de waterstroom meegevoerd. Nadat de dijken na deze ramp weer waren gedicht kon de meermin niet terug naar de Zuiderzee en werd zij ontdekt door bewoners uit die streek die haar vingen en meevoerden naar Edam. Aankomen in Edam werd ze van alle groene wier en vuil ontdaan en leerde men haar als een mens te leven. Inwoners van Haarlem vonden dit zo interessant, dat ze haar meevoerden naar Haarlem en haar leerden spinnen. Ondanks haar constante verlangen terug te keren naar de zee bleef zij op het land wonen, overleed in Haarlem en werd al een christenmens begraven op het kerkhof. Dit verhaal is gedateerd in april 1304.

MEERMIN VAN MUIDEN.

Het wapen van Muiden heeft aan iedere zijde een afbeelding, links een meerman en rechts een meermin. Het heeft te maken met een oude sage, waarin de meermin de profetische woorden uitspreekt: "Mude zal Mude bliven".

Vissers zouden de meermin hebben gevangen en haar na overleg en een gesprek met haar weer hebben vrijgelaten, daar ze hun vertelde dat ze maar een uur boven water kon blijven en dan zou sterven. Terug in het water zwemt ze weg en zingt zij: "Muiden zal blijven, Muiden zal nooit beklijven". Hierna duikt zij naar de diepten en wordt nooit meer gezien. 

Sindsdien zijn vele dorpen en steden tot bloei gekomen of vergaan langs de Zuiderzee, maar Muiden bloeide en bleef bestaan.